آن‌چه که باید درباره‌ی موهای‌تان بدانید
آوید نیوز: وقتی چربی پوست سر زیاد باشد؛ می‌گوییم پوست سر چرب است و چنانچه غدد چربی در کار خود کم‌کاری کنند؛ می‌گوییم پوست سر خشک شده است. اگر غده‌ها فعالیت طبیعی داشته باشند و چربی به موقع و به مقدار کافی بر روی موها تراوش گردد، می‌گوییم پوست سر معمولی و موها طبیعی و نرمال هستند که این حالت ایده‌آل پوست و مو است. بسیاری از مردم از چربی و خشکی پوست سر خود شاکی هستند و همواره به دنبال خرید انواع شامپوهای داخلی و خارجی با برندهای مختلف و یا پیدا کردن راهی برای رهایی از این مشکلات و داشتن موهایی طبیعی و نرمال هستند. اما راه درمان این مشکلات چیست؟ و اصلا چرا بعضی موی چرب و بعضی موی خشک دارند؟ دکتر «فرشید درویش دماوندی» متخصص پوست و مو به سوالات ما در این خصوص پاسخ داد:
ساختار مو، موی چرب و موی خشک
موی سر، یک بافت مرده است که از مواد مختلفی از جمله «کراتین» تشکیل شده است ولی رویش مو از ناحیه‌ی ریشه است که در عمق پوست قرار دارد. بنابراین مو خشک و یا چرب نیست و ترشح چربی نیز ندارد بلکه آن چربی‌ای که ما روی مو می‌بینیم چربی سطح پوست سر است که روی مو قرار می گیرد و به مو حالت چرب می‌دهد. بنابراین موی چرب، مویی است که حالت براق دارد، موها روی هم می‌خوابد و حجم لازم را نمی‌گیرند و افرادی که پوست سر چرب دارند؛ ممکن است پوست سرشان کمی قرمز شود و پوسته‌های چرب داشته باشد. این افراد به استحمام بیشتری نیاز دارند. افرادی هم که سطح پوست سرشان خشک است؛ موهای‌شان حالت خشک پیدا می‌کنند که در این افراد ممکن است سطح پوست سر خارش‌دار، ملتهب و پوسته پوسته باشد. در واقع موهای خشک، موهایی هستند که حالت وز، دوشاخه، کدر و مو خوره دارند و فرد احساس می‌کند موهایش کدر و لایه لایه است.
موی نرمال
موی نرمال هیچ کدام از حالت‌های گفته شده در مورد موی چرب و خشک را ندارد. موی نرمال به مویی گفته می‌شود که بلافاصله بعد از شست‌وشو فرد احساس چربی و خشکی مو را نداشته باشد که البته همه این موارد به نوع بافت پوسته سر بر می‌گردد.
موی سالم و نرمال، درخشان، براق و صاف است. به راحتی حالت می‌گیرد و ضخامت خوب و قوام و استحکام مناسبی دارد و به راحتی از ریشه جدا نمی‌شود.
چه شامپویی برای چه نوع مویی؟
به طور کلی شامپوها را برای انواع موهای چرب، خشک و معمولی تهیه و طبقه‌بندی کرده‌اند ولی این‌که برخی می‌گویند فلان شامپو، حاوی موادی خاص است، در آن شک وجود دارد.
بسیاری از موادی که داخل شامپوها وجود دارد، جذب پوست سر نمی‌شوند. مثلا ادعا می‌کنند که شامپویی انواع ویتامین‌ها را دارد در حالی که این‌ها درست نیست ولی این شامپوها می‌توانند با توجه به الکتریسته‌ی ساکن و شویندگی مناسب، قوام مناسبی به موها بدهند و موها را خوش حالت‌تر و بهتر کنند.
علت چربی یا خشک موی سر
یکی از علت‌های چرب و یا خشک بودن مو، ژنتیک است.
دومین علت، هورمون‌های جنسی است.
و سومین آن، اختلالات غدد درون ریز است
و البته بعد از این موارد، مصرف برخی از داروها از جمله داروهای هورمونی و یا داروهایی مانند سایمتدین و داروهای صرع می‌تواند در این زمینه تاثیر گذار باشند.
و در این نکته‌ی مهم این است که معمولا چربی خون و چربی غذاها، تاثیری در خشک و یا چرب بودن موی سر ندارد.
بهترین راه درمان موی چرب
شست‌وشوی مرتب و روزانه‌ی موها و استفاده از شامپوی مناسب بهترین راه درمان موی چرب است. البته بعضی از افراد هستند که موی خشک و سر چرب دارند؛ این‌ها افرادی هستند که بیش از حد انواع کارهای آرایشی را روی موهای خود انجام می‌دهند به عنوان مثال زیاد موهای خود را رنگ می‌کنند که استفاده از برخی انواع شامپوهای موهای چرب، می‌تواند به آن‌ها کمک کند چربی پوست سر آن‌ها کمتر شود.
آیا استفاده از شامپو در کاهش ریزش موی سر نقش دارد؟
نقش شامپو در کاهش ریزش مو، بسیار بسیار کم است. برخی به اشتباه گمان می‌کنند که شامپوی ضدریزش می‌تواند به درمان ریزش کمک کند و تصور می‌کنند که استفاده از شامپو به تنهایی می‌تواند جلوی ریزش موی سر آن‌ها را بگیرد در حالی که شامپو فقط نقش کمکی کوچکی در این زمینه دارد و نباید نقش آن را پررنگ دید.
بسیاری از شامپوها بیشتر جنبه‌ی تبلیغاتی دارند. برخی از آن‌ها می‌توانند تاثیرگذار باشند ولی باید بدانیم در درمان ریزش مو، شامپو کمترین تاثیر را دارد. بیشتر داروهای خوراکی، محلول‌های مراقبتی و محلول‌های موضعی هستند که می‌توانند در این خصوص موثر باشند . تبلیغات ماهواره‌ای و تلویزیونی در این مورد، تبلیغات سویی هستند و در حقیقت بیشتر آن‌ها بدون اثر و گول زننده هستند.
شوره سر
«شوره» در حقیقت افزایش لایه‌های مرده یا کراتینی سطح پوست سر است که به صورت پوسته پوسته‌هایی بر روی سطح پوست سر خودش را نشان می‌دهد و گاهی این پوسته‌ها حتی روی لباس افراد می‌ریزد. شوره ممکن است انواع چرب مانند و التهابی داشته باشد.
علت شوره پوست سر
علت‌های مختلفی از جمله افزایش لایه‌های سطحی پوست سر، افزایش برخی از قارچ‌هایی که به صورت عادی روی سر زندگی می‌کنند و … را می‌توان برای آن ذکر کرد. همچنین اختلالات و بیماری‌های عصبی نیز می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد.
رفع شوره‌ی سر
یکی از راه‌های درمان شوره سر، شامپوها هستند. شامپوها می‌توانند روی مکانیزم‌های مختلف شوره تاثیر داشته باشند. برخی از شامپوها می‌توانند حاوی موادی باشند که رشد لایه‌های شاخی پوست سر را کم می‌کنند. برخی از شامپوها نیز خاصیت ضد قارچ دارند و با کاهش قارچ سطح سر، مقدار شوره را کم می‌کنند و بعضی دیگر نیز می‌توانند بر روی چربی و یا خشکی موی سر تاثیر بگذارند و از این طریق به بهبود شوره‌ی سر کمک کنند.
همچنین برخی از انواع شامپوها، خاصیت ضد التهاب دارند و ممکن است چند مورد مذکور در یک شامپو وجود داشته باشند و در این صورت شامپو مناسب رفع شوره سر خواهد بود. پزشک متخصص با مشاهده‌ی پوست فرد، می‌تواند شامپوی مناسب را تجویز کند و البته در برخی از موارد نیز به درمان دارویی نیاز است.
نقش گیاهان دارویی در کاهش ریزش، چربی و خشکی مو
به نظر من به عنوان یک متخصص پوست و مو، گیاهان دارویی اصولا در درمان این موارد مذکور، نقش دارند. امروزه در بسیاری از موارد، در درمان ریزش مو، از برخی گیاهان استفاده می‌شود. بسیاری از تونیک‌های گیاهی را داریم که با روش‌های ثابت شده‌ی علمی از گیاهان تهیه شده‌اند. یا بعضی از ترکیباتی مانند رازیانه، دم اسب و .. می‌تواند در درمان ریزش، چرب و یا خشک بودن مو تاثیر داشته باشند اما نکته این است که وقتی از گیاهی برای درمان استفاده می‌شود ممکن است دو تا ماده‌ی مناسب در گیاه وجود داشته باشد و ۱۰ ماده‌ی غیر مؤثر که این مواد غیر مؤثر ممکن است عوارض حساسیتی ایجاد کنند.
به هر حال گیاهانی هستند که می‌توانند باعث تحریک رشد مو شوند. برخی از گیاهان مانند گیاه سدر می‌توانند چربی پوست سر را کم کنند و برخی هم روی شوره‌ی سر اثر دارند و شرکت‌های دارویی توانسته‌اند گیاهان را به صورت تونیک‌های آماده و روانه‌ی بازار کنند.
برای داشتن موهایی سالم و زیبا، چه باید کرد؟
1- تغذیه‌ی مناسب، یکی از راه‌هاست. برنامه‌ی غذایی ما باید میزان بالایی امگا سه و اسید چرب داشته باشد. مانند ماهی سالمون، آجیل، بادام، گردو، سبزیجات و دانه‌های گیاهی و هویچ
2- رژیم‌های غذایی مناسب، رژیم‌های لاغری که سریع وزن افراد را کاهش می‌دهند؛ ممکن است سبب ریزش موی سر شوند. بنابراین باید به این نکته توجه شود.
3- مواد غذایی حاوی روی، پروتئین و بیوتین می‌توانند در داشتن موهایی سالم بسیار تاثیر گذار باشند.
4- ویتامین E در میوه‌های خشک و ویتامین c در میوه و سبزیجات، سلنیوم در ماهی، گروه ویتامین‌های «ب» در غلات و روی در گوشت وجود دارد. برای داشتن موهای زیبا و سالم مصرف آن‌ها را فراموش نکنید.
5- استحمام سر باید با آب ولرم و ماساژ ملایم باشد.
6- اگر فرد دچار موخوره است؛ می‌تواند از نرم‌کننده‌های حاوی برخی از پروتئین‌ها استفاده کند.
7- از سشوار، بخاری و اتوهای مو برای خشک کردن مو استفاده نشود، چرا که موجب ضربه زدن به موها و دو شاخه شدن آن‌ها می‌شود.
8- از مدل‌های آسیب زننده به مو مانند مدل‌های دم اسبی و اکستنشن‌های طولانی مدت خودداری شود.
9- تا وقتی مو خشک نشده باشد؛ نباید آن را حالت داد.
10- از رنگ‌های قوی استفاده نشود.
11- از شانه زدن زیاد موهای فر خودداری شود.
12- دکلره‌ی زیاد، موها را خراب می کند و موجب آسیب شدید آن‌ها می‌شود.
سخن آخر
موی سر، عامل زیبایی و اعتماد به نفس افراد است. بنابراین بهتر است با روش‌های نادرست، به آن آسیب نرسانیم و به عنوان عضوی از اعضای بدن مراقبت‌های لازم را از آن به عمل آوریم.
