آوید نیوز: طب سنتی هند یا «آیورودا»، از جمله مکاتب درمانی چند هزار ساله در جهان است که بر پایه‌ی اصلاح شیوه‌ی زندگی و تغییر رژیم غذایی ایجاد شده و جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها و نیز درمان آن‌ها استفاده می‌شود.
در این شیوه‌ی درمانی، درمانگران با کمک گیاهان دارویی، موادغذایی، تکنیک‌های ماساژ، حرکات ذهن و جسم (یوگا) و رایحه‌درمانی برای درمان و پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها اقدام می‌کنند. برخی از متدها و تکنیک‌های درمانی این شیوه‌ی درمانی به حدی ساده است که با به کار بستن آن‌ها در زندگی روزمره می‌توان سلامت و تندرستی اعضای خانواده را برای همیشه حفظ کرد.
«آیورودا» لغتی سانسکریتی است که از دو واژه‌ی «آیور» به معنای «زندگی» و «ودا» به معنای «دانش» تشکیل شده است. در واقع آیورودا یک سیستم پزشکی، مذهبی و فلسفی است. بخش پزشکی آن، استفاده‌ی وسیع در درمان بیماری‌ها در زندگی مردم هندوستان دارد. بخش مذهبی، عقاید آن را مشخص می‌کند و بخش فلسفی، عشق به حقیقت را بیان می‌کند.
این شیوه‌ی درمانی یکی از شیوه‌های طبیعی درمانی است که زیرمجموعه‌ی مکاتب درمانی طب مکمل در جهان قرار می‌گیرد. این مکتب که به عنوان مکتب طب سنتی هندوستان شناخته می‌شود در کنار طب سنتی «چین» و طب سنتی «ایران» یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌های درمان طبیعی در جهان محسوب می‌شود.
به همین جهت بر آن شدیم تا در این شماره، علاوه بر طب سنتی ایران، طب سنتی هند را به شما خوانندگان عزیز معرفی کنیم. به همین جهت با «نسیم کمپانی» کارشناس ارشد مردم‌شناسی از هند گفت‌وگو کردیم.
وی می‌گوید: طب سنتی هند به دو دسته تقسیم می‌شود:
1- طب سنتی جنوب هند یا سیدا Siddha
2- طب سنتی هندویی یا آیورودا
Auyarveda) Hindu medicine system)
کمپانی در مورد طب سنتی جنوب هند یا سیدا می‌گوید: این روش سنتی درمانگری، متعلق به ساکنان اولیه‌ی شبه قاره‌ی هند یعنی «دراویدینها» است. آن‌ها این متون طبی را روی برگ‌های موز و درختان، نوشته و قرن‌ها نگهداری می‌کردند.
اکنون اکثر این متون به زبان «تامیلی» که یکی از زبان‌های شاخه‌ی دراویدین جنوب هند، است؛ نوشته و تدریس می‌شود.
این روش سنتی درمانگری بر پایه‌ی استفاده از ادویه‌جات، میوه‌ها و سبزی‌های تازه و ورزش استوار است.
وی در خصوص طب سنتی هندویی یا آیورودا نیز می‌گوید: از نظر طب سنتی هند، زیاد خوردن غذاهای حیوانی مانند ماهی، گوشت و تخم‌مرغ، باعث بروز بیماری می‌شود و هندی‌ها معتقدند که بایستی غذاهایی مانند غلات (از جمله برنج و نان) حبوبات (مانند لوبیا، نخود و دال عدس) سبزیجات و میوه‌های تازه، ادویه‌جات و روغن‌های گیاهی (روغن آفتابگردان، کنجد، ذرت و نارگیل) و کره تازه تصفیه شده‌ی زردرنگ از گاو یا گاو میش (Ghee) خورده شود.
وی می‌افزاید: هندی‌ها به خوردن غذای ساده اعتقاد دارند و می‌گویند غذای ساده، بدن را در مقابل بیماری‌ها، محافظت و مقاوم می‌کند. همچنین معتقدند غذا را نباید با عجله خورد؛ باید با آرامش آن را جوید. ضمن این‌که اگر در طول شبانه‌روز فقط دو وعده غذا خورده شود؛ برای بدن کفایت می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: در دین هندو، مصرف انواع گوشت قرمز، گوشت کلیه‌ی پرندگان، گوشت انواع ماهی‌ها و آبزیان، هرگونه تخم ماکیان، چای، قهوه و الکل، خوراک‌های بسیار تند و تیز و پر ادویه و غذاهای بسیار ترش، همچنین سیر، پیاز و قارچ و انواع تره‌فرنگی ممنوع است و فرآورده‌های حیوانی مانند شیر، ماست، گی (Ghee) و هر نوع فرآورده از حیوانات چهارپا آزاد است و برای عبادت و تقدیم به خدایان و معابد به کار می‌رود.
کمپانی با اشاره به این‌که هندی‌ها ضرب‌المثلی دارند که می‌گوید: «تو آن چیزی هستی که می‌خوری» می‌افزاید: زیرا به اعتقاد آنان خوراک پیش از این‌که بدن را تغذیه کند؛ روح و روان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی ادامه می‌دهد: در دین هندو چون هر نوع موجود زنده بخشی از خداوند است؛ پس کشتن موجودات زنده به شدت منع شده است. برای همین هندوان همگی گیاه‌خوار هستند. در کتاب «یاجورودا» که یکی از چهار ودا (دانش) مقدس هندوهاست گفته شده که شما نباید بدنی که را که خداوند به جانداران اهدا کرده است؛ از آنان بگیرید چه انسان باشد چه حیوان و چه طبیعت مانند کوه و جنگل همگی مورد احترام و تکریم هستند و جنگل‌زدایی، قطع درختان، آلوده کردن آب‌ها و از بین بردن طبیعت، به دلیل این‌که همه‌ی این‌ها روح دارند؛ در بین هندوها ممنوع است. زیرا با آسیب زدن به طبیعت، به روح ما نیز آسیب می‌رسد.
این کارشناس ارشد مردم‌شناسی تصریح می‌کند: آن‌ها می‌گویند بایستی ساعت خوردن وعده‌های غذایی و خوابیدن با ساعات طبیعت مانند برآمدن آفتاب و غروب آفتاب، تنظیم شده و همزمان باشد.
وی می‌گوید: در وعده‌ی صبحانه باید بیشتر غذاهایی مانند نان تهیه شده از برنج و گندم، شیر و میوه‌ی تازه خورده شود.
هندی‌ها بیشتر به وعده‌ی صبحانه و شام اهمیت می‌دهند و آن را ضروری می‌دانند و اهمیت چندانی برای وعده‌ی ناهار قایل نیستند.
آن‌ها در وعده‌ی شام نیز بیشتر غذاهایی مانند میوه و سبزیجات تازه، شیر، ماست و آب زیاد مصرف می‌کنند و خوردن این غذاهای سبک را سه ساعت قبل از خواب توصیه‌ی می‌کنند. همچنین معتقدند پس از خوردن غذا حتما بایستی از خداوند سپاسگزاری شود.
کمپانی می‌گوید: طب سنتی هند در مورد خواب نیز توصیه‌هایی دارد از جمله این‌که بهترین خواب در دو حالت اتفاق می‌افتد، یکی در سکوت کامل، دیگری در تاریکی کامل. زیرا وقتی نور و صدا وجود دارد؛ جسم می‌خوابد ولی مغز بیدار است و این مساله باعث می‌شود وقتی از خواب بیدار می‌شویم خسته، بی‌حوصله و کسل باشیم.
این کارشناس ارشد مردم‌شناسی می‌افزاید: البته در حال حاضر ورود موادغذایی از سایر فرهنگ‌ها و کشورهای دیگر به شبه قاره‌ی هند، باعث شده در خورد و خوراک هندی‌ها تغییراتی به وجود آید و آن‌ها تحت‌تاثیر مردمان دیگر کشورها غذاهای جدیدی به سفره‌های‌شان افزوده شود. به همین دلیل آشپزی در هند به سه دوره تقسیم می‌شود:
آشپزی دوران باستان: شامل آشپزی «دراویدینها» یا ساکنان اولیه‌ی شبه قاره‌ی هند و آریایی‌ها که مهاجران این سرزمین بوده‌اند؛ است. موادغذایی این دوره شامل حبوبات، غلات، میوه و سبزیجات تازه بوده است. در کاووش‌های باستان‌شناسی شهرهای کهن موهنجودارو و هاراپا آثار استفاده از غلات و حبوبات به وفور یافت شده است.
نفوذ آشپزی ایرانی، عربی، افغانی، ترکی و آسیای میانه: که بیشتر شامل ورود مواد گوشتی مثل کباب، کوفته، بریانی، نان تنوری (در زبان هندی به تنور «تندور» می‌گویند و با ورود تنور به هند، مردمان هندی شروع به تهیه و خوردن نان تنوری کردند.) و زعفران به این سرزمین بوده است.
نفوذ اروپایی‌ها مانند پرتغالی‌ها و انگلیسی‌ها: سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی با ورود پرتغالی‌ها به شبه قاره‌ی هند به این سرزمین وارد شد. چای ماسالاتی یا چای هندی (چای ادویه‌ای شامل چای، شیر، شکر، هل و دارچین) هم در این دوره وارد هند شد.
در طب سنتی هند ادویه‌ها نیز تقسیم‌بندی شده هستند و هندوها مانند تمام دنیا دو نوع ادویه دارند:
ادویه‌ی میوه: مانند گرد انجیر کال و گرد غوره
ادویه‌ی دانه‌ای: مانند فلفل سیاه، فلفل سبز، فلفل قرمز و هل
اما ادویه‌های مناطق مختلف شبه قاره‌ی هند مخصوص به خود هستند مانند ادویه‌ی کشمیری، ادویه‌ی هند (مدرس) و ادویه‌ی گرم ماسالا (شامل شش نوع ادویه‌ی گرم شامل زیره، دارچین، زنجفیل، فلفل قرمز، فلفل سیاه و هل)
وی به درمان‌های طب سنتی هند نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: انواع درمان‌های سنتی هند عبارتند از:
آب درمانی، سکوت درمانی (دوری از سر و صدا و تکنولوژی)، گیاه‌خواری، خوراک درمانی، خام‌خواری، یوگا و مدیتیشن، عدم خشونت (آهیسما)، رایحه درمانی (آروماتراپی)، شن‌درمانی (کیسه‌هایی از شن گرم شده را روی نقاط دردناک بدن می‌گذارند)، ادویه درمانی، ماساژ درمانی، روزه درمانی، سنگ درمانی و روغن درمانی.
کمپانی می‌گوید: طب‌سنتی هند برای سالم و جوان ماندن ۱۸ راه توصیه می‌کند که عبارتند از :
1- شستن صورت با صابون
2- تمیز کردن چشم‌ها و مراقبت از چشم‌ها و مالش چشم به صورت دورانی در طول روز به مدت چند دقیقه
3- خوردن آب قبل از صبحانه و بعد از بیدار شدن از خواب. بعد از خوردن یک لیوان آب، یک لیوان چای نیز بنوشیم.
4- تخلیه‌ی روده‌ها هر روز صبح
5- مسواک زدن دندان‌ها قبل از صبحانه…
ادامه د ر صفحه‌ی بعد
6- تمیز کردن زبان (در هند وسیله‌ای برای تمیز کردن زبان وجود دارد)
7- قرقره کردن آب نیم‌گرم در حلق (باعث باز شدن صدا می‌شود)
8- حمام کردن هر روز
9- استفاده از روغن برای سر، بدن و دست و صورت (مثل روغن بادام)
10- ورزش روزانه به خصوص یوگا
11- پوشیدن لباس تمیز (آراسته و تمیز بودن چه در منزل و چه در بیرون خانه و هنگام خواب)
12- استفاده از عطر در همه جا
13- استفاده از زیورآلات
14- تمیز نگه داشتن مو و ناخن‌ها
15- خوردن غذای مناسب به خصوص خوردن غذاهای گیاهی؛ چون غذای حیوانی باعث تولید بیماری و صدمه به بدن می‌شوند. بعد از خوردن غذا هم باید به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه، از انجام هر کاری خودداری کرد تا بدن با آرامش و استراحت، به هضم غذا بپردازد. البته منظور خوابیدن نیست. همچنین بیشتر سعی کنیم غذاهای تازه مثل برنج و نان تازه بخوریم.
16- مطالعه‌ی هر روز
17- فاصله‌ی زمانی سه ساعته بین خوردن شام و خوابیدن. همچنین شام باید شیر، روغن حیوانی، کره، ماست، سبزیجات تازه و آب باشد.
18- داشتن رابطه‌ی سالم زناشویی
این کارشناس ارشد مردم‌شناسی در پایان می‌گوید: البته باید توجه داشت که عادات غذایی هر کشور مربوط به خود آن کشور و بنا به نوع آب و هوا و شرایط جغرافیایی آن منطقه است. در شبه قاره‌ی هند نیز عادات غذایی هر منطقه تحت‌تأثیر فرهنگ محلی، منطقه‌ای، جغرافیایی و اقتصاد آن منطقه‌ی خاص قرار دارد. به عنوان مثال در شمال شبه‌قاره‌ی هند ترشی‌جات، ماست و انواع نان‌ها بیشتر خورده می‌شوند ولی در جنوب آن، نان‌های برنجی با چاشنی‌های مختلف، روغن نارگیل و روغن کنجد استفاده می‌شود. بنابراین نمی‌توان نسخه‌ای از عادات غذایی یا ادویه‌ها و غذاهای یک کشور را به کشور دیگر تجویز کرد و در هر کشور و شهری بنا به شرایط ذکر شده یعنی اقلیم و آب و هوا بایستی نوع خاصی از موادغذایی مصرف شود و این‌که بدون سنجیدن این شرایط از روش‌های درمانی و غذایی جاهای دیگر استفاده کنیم، اشتباه است و برای بدن مناسب نیست.
