اگر از زردی رنگ دندان و جرم آن رنج می‌برید؛ این مطلب را بخوانید
آوید نیوز: این روزها ردیف و سفید بودن دندان‌ها هم یکی از اصول اولیه‌ی زیبایی به شمار می‌رود و بسیاری از ما دوست داریم چهره و لبخندی زیبا با دندان‌های سفید داشته باشیم. اما گاهی رنگ دندان‌های ما زرد و یا قهوه‌ای می‌شود و ما را دچار مشکل می‌کند یا احساس این‌که روی دندان‌های ما جرم وجود دارد؛ ما را آزار می‌دهد.
در این مواقع معمولا بسیاری از اطرافیان شروع به پیچیدن نسخه می‌کنند و ما را از رفتن به دندان‌پزشکی و سفید کردن دندان‌ها یا جرم‌گیری آنها منع می‌کنند و می‌گویند جرم‌گیری و سفید کردن دندان، به مینای آن آسیب می‌زند در حالی که بر اساس نظر دندان‌پزشکان اگر جرم دندان درمان نشود؛ به مرور به بافت‌های عمقی لثه آسیب می‌زند و سبب تحلیل رفتن لثه می‌شود.
اگر شما هم از رنگ دندان‌های‌تان ناراحت هستید و به نظرتان زرد و قهوه‌ای شده‌اند و یا جرم روی دندان‌های‌تان آزارتان می‌دهد و دو دل هستید که جرم‌گیری و سفید کردن را انجام دهید یا خیر؛ توصیه‌های دکتر «مریم محسنی تکلو» جراح دندان‌پزشک را بخوانید:
دلیل زرد بودن یا زرد شدن دندان چیست؟
ساختار دندان از سه لایه تشکیل شده است که از خارج به داخل، شامل مینا، عاج و پالپ دندان (عصب دندان) است. رنگ مختلف دندان‌های افراد هم به علت میزان مواد معدنی موجود در مینای دندان است و این‌که چقدر از ورای مینا، رنگ عاج دندان که زرد رنگ است؛ دیده می‌شود. علاوه بر این موضوع دلایل دیگری هم وجود دارد که باعث زرد شدن دندان‌ها می‌شود از جمله افزایش سن، سیگار کشیدن و مصرف نوشیدنی‌های رنگی.
عوامل زرد شدن دندان‌ها کدامند؟
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث تغییر رنگ دندان می‌شود که از مهم‌ترین این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وراثت: وراثت بر روی رنگ دندان تاثیر دارد
- وجود بیش از حد فلوراید در آب که می‌تواند باعث به وجود آمدن لکه‌های قهوه‌ای و سفید بر روی دندان‌ها شود.
- مصرف برخی داروها مثل تتراسایکلین در دوران کودکی (قبل از ۸ سالگی) می‌تواند نوارهای تیره رنگی روی دندان ایجاد کند.
- گاهی اوقات مدتی بعد از درمان ریشه‌ی دندان به خصوص دندان‌های قدامی، رنگ دندان‌ها تغییر می‌کند.
- برخی غذاها یا نوشیدنی‌ها، از علل تغییر رنگ دندان‌ها هستند.
- مصرف قطره‌ی آهن در کودکان و یا مصرف زیاد از حد دهان‌شویه‌ی کلرهگزیدین یا فلوراید بدون مشورت با پزشک هم از دلایل تغییر رنگ دندان است.
- بالا رفتن سن هم باعث تیره‌تر شدن دندان‌ها می‌شود.
- برخی ترمیم‌های قدیمی دندان که پوسیدگی زیر آن عود کرده و نیاز به درمان مجدد دارد.
راه پیش‌گیری از این مساله چیست؟
تنها راه برای جلوگیری از زرد شدن دندان‌ها، در صورتی که علت آن خارجی باشد (مثل مصرف غذاها و نوشیدنی‌ها و مصرف داروها، دهان‌شویه‌ها و قطره‌ی آهن) مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان و دندان است. در غیر این‌صورت اگر به علت وراثت یا برخی بیماری‌های فرد، رنگ دندان او تغییر پیدا کرده باشد، دیگر جهت پیش‌گیری کار خاصی نمی‌توان انجام داد و به درمان‌های دندان‌پزشکی نیاز است.
در صورتی که دندان‌ها زرد شده و تغییر رنگ داده باشند؛ با چه اقداماتی می‌توان آنها را سفید کرد و این سفید شدن تا چه اندازه ممکن است؟
بسته به این‌که علت تغییر رنگ چه بوده است؛ می‌توان راه درمانی را پیش‌نهاد کرد؛ مثلا اگر علت تغییر رنگ، مصرف دهان‌شویه‌ی کلرهگزیدین باشد، می‌توان با بروساژ دندان‌ها در یک جلسه‌ی درمانی نیم ساعته، تمام تغییر رنگ‌ها را برطرف کرد ولی اگر علت تغییر رنگ، ارثی یا به علت مصرف زیاده از حد فلوراید باشد؛ مراحل درمانی پیچیده‌تر می‌شود و با روش‌های درمانی زیر می‌توان این تغییر رنگ‌ها را برطرف کرد:
1- بلیچینگ (سفید کردن دندان‌ها) که به دو روش داخل خانه و مطب قابل انجام است.
2- کامپوزیت لامینیت
3- پرسلن لامینیت
نکته: در روش دو و سه، یک لایه‌ی نازک کامپوزیت یا پرسلن روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و تغییر رنگ را می‌پوشاند؛ مانند ناخن مصنوعی
4- روکش کردن دندان که آخرین راه برای درمان این گونه دندان‌هاست.
راهحل سفید کردن دندان چیست؟ و انواع سفید کنندههای دندان کدامند؟
سفید کردن دندان‌ها به دو روش قابل انجام است:
- روش داخل مطب
- روش داخل خانه
اگر زردی دندان‌ها در حد زیادی باشد؛ ابتدا در مطب در سه جلسه‌ی یک ساعته بر روی دندان‌ها ماده‌ی سفیدکننده‌ای را قرار می‌دهیم که در این روش، غلظت ماده‌ی سفیدکننده بسیار بالاست و با دقت بسیار زیادی این کار انجام می‌شود وگرنه صدماتی به لثه و لب بیمار وارد می‌کند.
در صورتی که زردی دندان کم باشد و یا بیمار روش داخل مطب را انجام داده باشد؛ برای جلوگیری از برگشت درمان، از بیمار خواسته می‌شود که هر هفته یک با دو بار در خانه، از ماده‌ی سفید کننده استفاده کند.
در این روش در جلسه‌ی اول، از دندان بیمار قالب گرفته می‌شود و در جلسه‌ی دوم یک تری خاص و یک سرنگ حاوی ماده‌ی سفید کننده به بیمار داده می‌شود که غلظت ماده‌ی سفید کننده‌ی آن در حدی است که به لثه و لب بیمار صدمه‌ای وارد نمی‌کند و بیمار هر شب و یا یک شب در میان از ماده‌ی داخل سرنگ، داخل تری می‌گذارد و روی دندان‌هایش قرار می‌دهد و به مدت ۴ یا ۵ ساعت این ماده روی دندان‌ها باقی می‌ماند.
از عوارض سفید کردن دندان‌ها تنها می‌توان به حساسیت دندان‌ها به سرما و گرما در طول دوره‌ی درمان اشاره کرد.
البته در طب سنتی هم روش‌هایی برای سفید کردن دندان‌ها وجود دارد که می‌توان به متخصصان این امر مراجعه و مورد را درمان کرد.
آیا مسواک، نوع آن و خمیر دندان بر روی تغییر رنگ دندان‌ها اثر دارند؟
به طور کلی قبل از این‌که نوع مسواک و خمیر دندان مهم باشد؛ دفعات مسواک زدن و طرز صحیح مسواک زدن بسیار مهم است. البته بسیاری از اساتید دندان‌پزشکی ذکر می‌کنند که استفاده از خمیر دندان به میزان زیاد به همراه محکم مسواک زدن، در نهایت می‌تواند باعث سایش طوق دندان و تغییر رنگ ناشی از آن شود که به دنبالش حساسیت دندان به سرما و گرما را در پی دارد.
باید گفت تمام خمیر دندان‌های موجود در بازار که نشان استاندارد دارند و حاوی فلوراید هستند ـ چه ایرانی و چه خارجی- توانایی تمیز کردن دندان در محدوده‌ی مطلوب را دارند و خمیر دندان‌های ضد جرم و یا سفیدکننده‌های تبلیغاتی به علت داشتن مواد ساینده‌ی زیاد حتی می‌توانند برای سلامتی دندان مضر باشند.
در همین جا لازم است ذکر کنم مسواک زدن با مسواک‌های برقی، شارژی یا دستی تفاوت چندانی ندارد و تنها فرق آنها در جذابیت مسواک‌های برقی و شارژی برای کودکان است که به همین دلیل کودکان تمایل بیشتری به مسواک زدن با مسواک برقی و شارژی دارند. در ضمن بیشترین کاربرد این مسواک‌ها برای سالمندان یا افراد با ناتوانی جسمی است که مسواک زدن با مسواک‌های دستی برای آنها سخت است.
در مورد نوع مسواک هم باید گفت هر دو نوع مسواک‌های ایرانی با آرم استاندارد و یا اروپایی با برچسب واردات از وزارت بهداشت، قابل استفاده‌اند. فقط جنس سخت hardمسواک می‌تواند به دندان‌ها صدمه بزند و نوع مدیوم medium و soft جهت مسواک زدن مناسب است. هم‌چنین افرادی که تحلیل لثه‌ی شدید دارند و یا دندان‌های آنها به آب سرد و گرم حساس است، می‌توانند از مسواک‌های فوق نرم (سوپر سافت یا اکسترسافت) استفاده کنند.
آیا ممکن است مواد غذایی باعث تغییر رنگ دندان‌ها شوند؟ کدام مورد و بعد از خوردن آنها چه باید کرد تا کمترین آسیب و اثر را بر روی دندان بگذارند؟
در مورد رژیم غذایی هم باید دانست که برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها که حاوی رنگ هستند، می‌توانند باعث تغییر رنگ دندان‌ها شوند که تنها راه جلوگیری از آن، عدم مصرف یا کاهش مصرف این نوع مواد غذایی و مسواک زدن سریع بعد از مصرف آنهاست.
کشیدن سیگار و تنباکو هم می‌تواند نمای خاصی از پوسیدگی را در دهان بیماران ایجاد کند که اکثراً طوق دندان‌های افراد سیگاری یا قلیانی می‌پوسد و تغییر رنگ شدیدی در دندان‌های آنها دیده می‌شود.
معروف‌ترین غذاها و نوشیدنی‌هایی که باعث تغییر رنگ دندان‌ها می‌شوند، عبارتند از: نوشیدنی‌های اسیدی که حاوی کروموژن‌ها و تانن‌ها هستند. نوشابه، چای، نوشیدنی‌های ورزشی، توت سیاه، تمشک، انواع گیلاس‌ها، آلبالوها و انگورها، انار، سس (سویا، گوجه فرنگی، کاری و …) و برخی از شیرینی‌ها.
البته در صورت تمایل به مصرف این نوع خوراکی‌ها می‌توانید مایعات را با نی مصرف کنید و خوراکی‌ها را سریع ببلعید و سریع دهان را بشویید و یا حتما بعد از مصرف آنها آدامس‌های بدون شکر که ترشح بزاق را فعال می‌کنند؛ بجوید تا مواد رنگی از روی دندان‌ها پاک شود.
