پنیرهای محلی غیرپاستوریزه، تب مالت می‌آورد

مصرف لبنیات غیرپاستوریزه، احتمال ابتلا به تب مالت را افزایش می‌دهد

آوید نیوز: «تب مالت» یا «بروسلوز» اولین بار از کالبد یک سرباز که در جزیره‌ی مالت به دلیل ابتلا به بیماری جان خود را از دست داده بود؛ جدا گردید و به همین دلیل به این نام مشهور شد و از آنجا که توسط دکتر «بروس» کشف گردید؛ باکتری این بیماری به نام «بروسلا» و نام بیماری هم «بروسلوز» گذاشته شد. این بیماری میکروبی، معمولاً در دام‌ها، بدون علامت بوده و فقط باعث سقط جنین و تورم بیضه‌های دام می‌شود. یعنی این دو مسأله، عواملی هستند که ما را به بیماری تب مالت در دام مشکوک می‌کنند.
اما «تب مالت» در انسان به بیماری «هزار چهره» معروف است و بسته به محل ایجاد ضایعه و حدت میکروب، علائم آن متغیر و از فرم بدون علامت که فقط با آزمایش قابل تشخیص است تا فرم عفونت خونی کشنده، می‌تواند تغییر کند. در این روزها که بیماری کووید ۱۹ یا کرونا در مرکز کانوهای خبری قرار گرفته است، نباید از بیماری های مهلک دیگر غافل شد. به همین دلیل برای اینکه بدانیم تب مالت چیست و چه مشکلاتی را برای انسان به وجود می‌آورد؛ با دکتر «جواد نگارستانی» کارشناس فنی اداره کل دامپزشکی استان کرمان گفت‌وگو کردیم که وی نکته‌هایی را در خصوص تب مالت بیان کرد که از نظرتان می‌گذرد:

باکتری مولد بیماری در انسان: شدیدترین علامات این بیماری را باکتری «بروسلاملی‌تنسیس» در بدن انسان ایجاد می‌کند که حامل آن، گوسفند و بز است و با تب مواج (بالا و پایین رفتن دمای بدن)، تعریق، ضعف، سردرد، درد مفاصل و بزرگ شدن طحال همراه است و گاهی اوقات اگر باکتری در کیسه‌های مفصلی جایگزین شود؛ باعث آرتریت یا تورم مفصل می‌شود و اگر هم در پرده‌ی مننژ مغز جایگزین شود؛ می‌تواند علائم عصبی و یا روانی شدید ایجاد کند.
راه‌های انتقال: این باکتری در بدن دام‌ها به عقده‌های لنفاوی رحمی و پستانی گرایش دارد و در شیر و ترشحات رحمی به وفور یافت می‌شود و از آن دفع می‌گردد.
از دیدگاه بهداشت عمومی و برای عامه‌ی جامعه که با دام به طور مستقیم سروکار ندارند، بیماری از طریق مصرف شیر غیرپاستوریزه یا پنیرهای محلی و خامه و همچنین بستنی‌های تولید شده از شیر غیرپاستوریزه‌ی دام‌آلوده و از طریق خوراکی ایجاد می‌شود اما کسانی که با دام به طور مستقیم سر و کار دارند بایستی موارد بهداشتی و ایمنی را حتما رعایت کنند.
پیشگیری: میکروب این بیماری به حرارت، حساس است و در دمای ۷۰ درجه‌ی سانتیگراد در مدت کمتر از یک دقیقه از بین می‌رود. بنابراین پاستوریزه شدن انواع شیر، باعث از بین رفتن این باکتری می‌شود.
این میکروب گرایشی به سایر اندام‌های بدن دام ندارد و باید دانست که نگه‌داری لاشه‌ی دام به مدت ۲۴ ساعت در دمای صفر تا ۴ درجه‌ی سانتی‌گراد که به آن «پیش سردکن» می‌گویند و باعث جمود نعشی و اسیدی شدن عضلات دام می‌شود؛ حتی گوشت دام آلوده را هم از آلودگی پاک می‌کند.
شایان ذکر است در کسانی که با دام به صورت مستقیم سر و کار دارند؛ ترشحات رحمی دام آلوده پس از سقط و یا زایمان و از طریق مخاطات و حتی پوست سالم، می‌تواند ایجاد بیماری نماید.
گاهی اوقات علائم این بیماری در انسان، گنگ و مبهم است و کسانی که با علائمی مثل ضعف و بی‌حالی، تعریق شبانگاهی و کم‌خونی مواجه می‌شوند و سابقه‌ی تماس با دام و مصرف لبنیات غیرپاستوریزه را دارند؛ بایستی حتماً آزمایش تب مالت بر روی آن‌ها صورت پذیرد.
با توجه به اینکه این میکروب می‌تواند به داخل سلول میزبان نفوذ کند؛ ریشه‌کن کردن آن از بدن میزبان (دام)، کار بسیار مشکلی است. گاهی گفته می‌شود چرا بیماری تب مالت در دام درمان نمی‌شود که باید گفت به دلیل هزینه‌بر بودن و نیز زمان‌بر بودن، درمان دام به صرفه نیست. بنابراین این بیماری در مورد دام‌ها درمان نداشته و تنها شیوه‌ی کنترل آن، انجام واکسیناسیون فراگیر و همگانی و تست و کشتار دام‌های آلوده است.
درمان تب مالت: بیماری در انسان، یک بیماری بسیار تحلیل برنده است و دوره‌ی درمانی آن با آنتی‌بیوتیک، طولانی بوده و در اغلب موارد، بایستی دو آنتی‌بیوتیک قوی به‌صورت توأم و به مدت طولانی مصرف گردد و موارد بازگشت بیماری نیز شایع است .
علیرغم تلاش‌های دامپزشکی در کنترل بیماری تب مالت به شیوه‌ی واکسیناسیون همگانی در گاو و گوسفند و تست کشتار در گاوداری‌های صنعتی و شیری، هنوز هم کارآمدترین شیوه‌ی پیشگیری در انسان، از طریق آموزش همگانی و آشنایی جامعه با شیوه‌های انتقال بیماری است که اغلب در اثر مصرف لبنیات غیرپاستوریزه اتفاق می‌افتد.
راه‌کارها: اولین راه، کنترل میزان شیوع در دام‌هاست و دومین راهکار، رعایت موازین بهداشتی هنگام مواجه با دام مشکوک و اجتناب از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه است.
بنابراین توصیه می‌شود افراد برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، موارد زیر را حتما رعایت کنند:
۱- عدم مصرف بستنی‌های سنتی و دستگاهی که از شیر غیرپاستوریزه و با منبع تامین نامشخص تولید می‌شوند. افراد دقت کنند فقط از بستنی فروشی‌هایی که از شیر پاستوریزه استفاده می‌کنند؛ بستنی تهیه کنند که متاسفانه این مسأله کمتر رعایت می‌شود.
۲- عدم استفاده از پنیر محلی: زیرا پنیرهای محلی، فرآیند پاستوریزاسیون را طی نکرده و می‌توانند انسان را به بیماری مبتلا کنند.