آوید نیوز ـ به عقیده‌ی بسیاری، زندان به عنوان مجازاتی مطرح است که نمی‌تواند اهداف قانونگذار و سیستم حاکمیتی اداره‌ی جامعه را به صورتی کامل چه برای مجازات فرد و چه برای اصلاح او محقق کند. افراد زیادی به مجازات زندان محکوم می‌شوند در حالی که این مجازات نمی‌تواند از این افراد، آدم‌هایی بسازد که پس از گذراندن دوران محکومیت، بتوانند در شرایط نرمال و معمولی به جامعه بازگردند. آدم‌هایی که برچسب زندانی خورده‌اند و حالا با سرشکستگی ناشی از زندانی شدن و حتی کوله‌باری از آموزه‌های خلافکارانه، نمی‌توانند موقعیت گذشته‌ی خود را بازیابند و به زندگی معمول خود ادامه دهند و چه بسا زندگی خانوادگی خود را نیز از دست رفته می‌بینند.
سال گذشته و در شماره‌ی نوروزی «آوید» به برنامه‌ریزی سیستم قضایی و اجرایی برای عملی شدن ماده‌ی ۷۹ قانون مجازات اسلامی پرداختیم و از چشم‌انداز روشن برای این موضوع نوشتیم. اما در ویژه‌نامه‌ی نوروزی سال ۹۷ از نمودهای آن می‌نویسیم و این‌که برخی از آرای قضایی صادر شده و انتشار آن‌ها می‌تواند و توانسته است تاثیرات مثبتی در جامعه و رویه‌های عمومی سیستم حاکمیتی و شهروندان داشته باشد.
چندی پیش و در دی‌ماه سال‌جاری بود که در شبکه‌های اجتماعی دادنامه‌ای منتشر شد که طی آن «محمد اطمینان» قاضی شعبه‌ی ۱۰۸ کیفری دو شهرستان کرمان، فردی را به جای محکومیت به یک‌سال حبس، به خرید کتاب به ارزش ۵ میلیون تومان برای کتابخانه‌ی دانشکده‌ی فنی کرمان محکوم کرده بود.
در اسفندماه نیز این قاضی دادگاه‌های جزایی کرمان، متهم دیگری را به جای محکومیت به زندان، به ارائه‌ی ۵۰۰ ساعت خدمات آموزشی رایگان به دانش‌آموزان بی‌بضاعت دبیرستانی زاهدان محکوم کرد. یک رأی که واکنش‌های مثبت زیادی را برانگیخت و باعث شد شهروندان نتایج تغییرات دیدگاه و رویه‌ی قانونگذار را در قانون مجازات اسلامی به خوبی ببینند.
اما صدور چنین آرایی در سال ۹۶ در استان کرمان، بیش از همیشه در بین حقوقدانان نمود پیدا کرد چه این‌که قضات دیگری نیز در مناطق دیگر این استان مشابه آن را صادر کرده بودند.
به عنوان نمونه رئیس دادگاه عمومی بخش ساردوئیه، فردی را که متهم به ایجاد حریق عمدی در اراضی ملی بود؛ به خرید سه عدد کپسول آتش‌نشانی محکوم کرد.
«ایت قیصری» در این مورد گفته بود: «با توجه به شکایت اداره‌ی منابع طبیعی شهرستان جیرفت از فردی مبنی بر ایجاد حریق عمدی در اراضی ملی سربیژن ساردوئیه، دادگاه پس از تحقیقات به استناد ماده‌ی ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و ماده‌ی ۶۷۵ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ حکم به محکومیت متهم به تحمل ۲ سال حبس تعزیری صادر نمود که دادگاه مستنداً به مواد ۶۴،۷۰،۷۹،۸۰ و۸۱ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ اجرای مجازات حبس وی را به خریداری و تحویل ۳ عدد کپسول اطفای حریق آتش‌نشانی ۱۰ کیلویی در حق اداره‌ی منابع طبیعی جایگزین نموده است. همچنین توسط همین قاضی عامل تخریب منابع طبیعی در جیرفت به جای محکومیت به دو سال حبس، به کاشت ۴۰۰ اصله نهال در همان منطقه‌ی آتش‌سوزی محکوم شد. اتفاقی که قطعا بیش از مجازات زندان می‌توانست برای این فرد و منطقه‌ای که در آن آتش‌سوزی ایجاد شده بود، مفید باشد. همچنین متهم به اخلال در نظم عمومی در منوجان، به جای یک سال حبس، به عذرخواهی از مردم و حفظ ۲۰حدیث محکوم شد.
در سالی که گذشت در مورد چنین آرایی بیشتر شنیده شد و البته بیشتر از سوی شهروندان مورد توجه قرار گرفت و همین نشان می‌دهد که چنین تغییر رویه‌ای می‌تواند در روحیه و دیدگاه‌های جمعی مردم هم تاثیر مثبت داشته باشد و قاعدتا قضات نیز بر این اساس، بیش از گذشته به استقبال صدور چنین آرایی خواهند رفت.
خدمت به جای زندان
